حديث اليوم
يقول الإمام علي (ع): "من شتم و انتقد نفسه صحح نفسه و من كان متعجرفًا ، فقد أفسد بحثه.

جمعه, 10 فروردین , 1403 20 رمضان 1445 Friday, 29 March , 2024 الساعة تعداد کل نوشته ها : 176 تعداد نوشته های امروز : 0 تعداد اعضا : 2 تعداد دیدگاهها : 47×
  • أوقات الشريعة

  • العلاج الديني

    مبانی دین درمانی مشکلات خانواده (قسمت سوم)ضرورت تولید علم بر مبناي دین
    ۰۸ مهر ۱۳۹۹ - ۲:۳۵
    شناسه : 1723
    بازدید 6259
    16

    ضرورت تولید علم بر مبناي دین بشر براي رفع نیازهاي ر و به گسترشی که دارد، محتاج محصولات متناسب با […]

    منشور من طرف:
    پ
    پ

    ضرورت تولید علم بر مبناي دین

    بشر براي رفع نیازهاي ر و به گسترشی که دارد، محتاج محصولات متناسب با آن نیازهاست و براي تولید این محصولات نیازمند ابزار و فن آوري و براي تولید ابزار و فن آوري مورد نیاز، باید علوم متناسب با آن را تولید نماید. لازم به ذکر است که نیازهاي بشر از هم بریده نیست و داراي نظام است. یعنی بشر مجموعه اي از نظام نیازمندیها را دارد که آن ها را به تناسب حساسیت هاي خود طبقه بندي کرده است. یعنی جوامع مختلف به تناسب حساسیت هایی که زاییدة فرهنگ ها، باورها و اعتقادات آنهاست داراي نیازهاي متفاوتی هستند. بنابراین نیازمند محصولات متفاوتی می باشند که باید ابزارها، فن آوري ها و در نهایت علوم متفاوت آن ها را تولید نماید.

    اگر علوم را مجموعه تعاریف کاربردي در جهت رفع نیازها بدانیم وقتی نیازها متفاوت شدند علوم تولیدي نیز متفاوت خواهند شد. اگرچه یکسري از نیازهاي کلی بشر مانند نیاز به مسکن، غذا، امنیت و… ممکن است یکسان باشند؛ اما در بسیاري از موارد می توانندمتفاوت باشند. مثلاً در یک جامعه ي اسلامی که مصرف و تولید مشروبات الکلی بر اساس اعتقادات مذهبی حرام است علاوه بر تولید این محصول، فن آوري و تولید علم مربوط به آن( صنایع تخمیري)  نیز جزء نیازهاي آن جامعه نمی باشد. در حالی که نیاز به مواد غذایی جزء نیازهاي مشترك بشر است. بنابراین، به دلیل تفاوت اساسی در نیازهاي جوامع مختلفی که خود تحت تأثیر یک نظام فکري و نیازهاي مشترك گردهم آمده اند، فن آوري و علم مورد نیاز جوامع مختلف، متفاوت خواهد بود. علم جدید تابع نیازمندیهاي جامعه رشدمی کند. لذا علم صرفاً بر اساس حس کنجکاوي رشد نکرده است و به تناسب نیازها و تکامل نظام نیازمند يها، تکامل یافته است.[1]

    در معرفی ملاك صحت قوانین علمی، ادله و احتمالات متعددي مانند ابطال پذیري (نظریه کارل ریموندپوپر)، آزمون پذیري یا اثبات پذیري، پیش رونده بودن (نظریه ایمره لاکاتوش)، مطابقت با واقعیت، بالابودن احتمال ریاضی آن، سادگی نظریه و… مطرح شده است. نقد و بطلان نظریات فوق نیازمند مقاله اي مستقل می باشد. اما معیار صحتی را که با جهان بینی دینی ما تطابق بیشتري دارد” کارآیی در جهت” می باشد و منظور از جهت نیز، جهت توسعه و تکامل الهی یا تطابق با جهان بینی الهی است. در این دیدگاه، صحت باحقانیت پیوند ناگسستنی داشته و منظور از حقانیت نیز ارزش هایی است که مقاصد و مطلوبیت هاي مسیر و محور پرستش خدا را معین می کند. یعنی تشخیص کارایی مثبت یا منفی علوم کاربردي، بدون ضابطه هاي متخذ از وحی ممکن نیست. به تعبیر دیگر این دیدگاه به دنبال نفی تجربه نبوده بلکه هر علم تجربی و غیر تجربی که محصولات و نتایج آن در جهت تعبد بود و با نگرش و فطرت الهی سازگار و همسو بود کارایی و حقانیت آن به اثبات رسیده است.[2]

    بنابر نظر بعضی از دانشمندان امکان تولید علم دینی فقط در محدوده علوم انسانی میسرمی باشد.

    استاد دکتر باقري در کتاب هویت علم دینی می گوید:”علم دینی، همچون هر نوع تلاش علمی دیگري، باید در پرتو قدرت الهام بخشی پیش فرضهاي خاص خود، ازسویی، و گیر و دار تلاش تجربی، از سوي دیگر، تکوین یابد. سخن گفتن از علم دینی، دروجه معینی از این تعبیر، امر ممکن و معنا داري است. با توجه به آن چه در باب هویت علم و هویت دین مطرح شد، امکان پیوند میان علم و دین و نوع این پیوند مشخص می شود. امکان سخن گفتن از شکل خاصی از علم دینی که در این کتاب مورد نظر ماست، یعنی علوم انسانی اسلامی، در گرو آن است که بتوان پاره هایی از اندیشه اسلامی را به منزله پشتوانه متافیزیکی براي تحقیق در علوم انسانی لحاظ کرد. ایشان در ادامه بحث فوق می نویسند: «در صورتی که اندیشه هاي اسلامی بتواند چنین نفوذ عمیقی را د ر جریان تکوین رشته یا رشته هایی از علوم انسانی عهده دار شوند، به سبب همین نفوذ محتوایی، می توان آن را به صفت اسلامی منتسب ساخت و از علوم انسانی اسلامی سخن گفت. علم دینی به این معنا، موجودیتی یکپارچه خواهد داشت. این یکپارچگی بدین نحو حاصل می شود که تلقی هاي دینی، به منزله پیش فرض اخذ می شوند و آن گاه با الهام از آنها، فرضیه پردازي هایی در مورد مسائل روانی یا اجتماعی صورت می پذیرد که طبیعتاً علائم و تناسبی میان این فرضیه ها با تلقی هاي دینی وجود خواهد داشت. پس از تکوین فرضیه ها، نوبت آزمون تجربی آن ها فرا می رسد و اگر شواهد کافی فراهم آید، می توان از یافته هاي علمی( تجربی) سخن گفت. این یافته ها علمی اند، زیرا از بوته تجربه بیرون آمده اند؛ دینی اند، زیرا رنگ تعلق به پیش فرضی دینی دارند. از ساختاري همگن و یکپارچه برخوردارند، زیرا فرضیه ها در پرتو پیش فرضی معین و به تناسب و اقتضاي آن پیش فرض تحول یافته اند و سرانجام از این اتهام به دورند که دین را به آزمون و تجربه گرفته اند، زیرا آنچه به آزمون گرفته می شود« فرضیه هاي ما »  است که ملهم از ایده هاي دینی اند نه ، خود ایده هاي دینی. برخی از این گونه فرضیه هاي ما می توانند بر خطا باشند و برخی دیگر .«  می توانند به شواهدي تجربی مستظهر شوند اینکه علم بر مفروضات متافیزیکی استوار است و پیش فرض هاي متافیزیکی در نظریه پردازي ها، روش ها و مسائل مورد بررسی دخالت دارند بحثی است که توسط دانشمندان معاصر مورد بحث و بررسی و تأیید قرار گرفته است. بعضی از دانشمندان تأثیر پیش فرض هاي متافیزیکی متخذ از دین را صرفاً تا مرحله نظریه پردازي قبول نموده و بعضی تا مرحله تولید تعاریف و معادلات کاربردي یعنی تا مرحله تولید علم- علوم انسانی و یا تجربی- اثبات می نمایند. اما این مباحث فعلاً از مرحله نظر تا اثبات منطقی پیش رفته است و هنوز گام هاي نخست و پرچالشی را طی می نماید. در این میان طرفداران تولید علم بر مبناي دین، مدل لایه هاي نرم افزاري مهندسی تمدن اسلامی را بر مبناي فلسفه شدن اسلامی مطرح می نمایند که بر اساس این مدل، تولید علم براي ایجاد مهندسی تمدن اسلامی به ترتیب به ”روش هاي خاص“ و ” فلسفه روش هاي خاص“، ”روش عام مدل سازي“، ”مبناي روش عام مدل سازي“ و بالاخره ” فلسفه شدن اسلامی“ نیازمند است.[3]

    [1] درآمدي بر قرآن پژوهی و طب ص15

    [2] درآمدي بر قرآن پژوهی و طب ص21

    [3] درآمدي بر قرآن پژوهی و طب ص25

    أضف تعليق

    • سيتم نشر التعليقات التي أرسلتها على الويب بعد موافقة فريق الإدارة.
    • لن يتم نشر الرسائل التي تحتوي على القذف أو التشهير.
    • لن يتم نشر رسائل أخرى غير الفارسية.

    arالعربية
    fa_IRفارسی en_USEnglish en_GBEnglish (UK) en_NZEnglish (New Zealand) en_ZAEnglish (South Africa) en_AUEnglish (Australia) afAfrikaans aryالعربية المغربية azbگؤنئی آذربایجان belБеларуская мова bn_BDবাংলা de_DE_formalDeutsch (Sie) de_DEDeutsch bg_BGБългарски es_ESEspañol es_COEspañol de Colombia es_MXEspañol de México es_PEEspañol de Perú es_CREspañol de Costa Rica es_PREspañol de Puerto Rico es_CLEspañol de Chile es_UYEspañol de Uruguay fr_CAFrançais du Canada fr_FRFrançais fr_BEFrançais de Belgique arالعربية