گام 13: خداباوری مبتنی بر اصل امامت درمقابل خودمحوری

بهرام پور، ابوالفضل، تفسیر یک جلدی مبین ص 527، قم، انتشارات آوای قرآن، چاپ سوم 1391

1. شهادت به ربوبیت خدا و اطاعت بی چون و چرا از او (رب الناس)
2. هدایت به صراط مستقیم و طهارت و پاکی در این راه (ملک الناس)
3. وراثت اخلاقی انبیاءو اولیاء الهی و سبقت در احسان و قیام به عدالت (اله الناس)

خودمحوری(Egocentrism)( التمركز حول الذات)

خودبینی، خودخواهی، خودباختگی؛ خودمحوری و خودنمایی در بینش توحیدی سرانجام سقوط انسان است؛ چرا که حرکت به سمت خدا حرکت به سمت کمال مطلق است. اما حرکت به سمت خود، گرفتن فاصله و دور شدن از کمال مطلق است و در نتیجه سقوط انسان را به دنبال دارد. از تاثیرات و پیامدهای خودبینی، خودخواهی و خودباختگی؛ خودمحوری است که انسان خود را محور حق و باطل، درست و غلط بداند و تشخیص خود را معیار نیک و بد بداند و مردم را به تبعیت از خود دعوت نماید.

ساده ترین تعریف خودمحوری (Egocentrism) عدم توانایی در تمایز بین خود و دیگری است. به طور خاص ، این نارسایی منجر به عدم تشخیص فرد در ارتباط بین واقعیت های عینی و پیش فرض های ذهنی می شود.

خداباوری(Belief in God)( الإيمان بالله)

خداباوری در کلی‌ترین حالت به معنای باور به وجود یک خدا و الهه می‌باشد.

مهم ترین شرط خداباوری

بی گمان، ایمان و خداباوری هنگامی ارزش واقعی خواهد داشت که همه شرایط آن رعایت شود. بر اساس ادله عقلی و نقلی، پذیرش امامت و ولایت امامان معصوم(ع) که مدافعان راستین خداباوری هستند، مهم ترین شرط خداباوری است.

اسحق بن راهويه گويد چون أبو الحسن الرضا (ع) به نيشابور آمد و خواست از آنجا نزد مأمون كوچ كند اصحاب حديث جمع شدند و به او عرض كردند يا ابن رسول اللَّه از نزد ما ميروى و حديثى نمي فرمائى كه ما از شما استفاده كنيم حضرت در هودج نشسته بود سر خود بيرون آورد و فرمود شنيدم از پدرم موسى بن جعفر ميگفت شنيدم از پدرم جعفر بن محمد ميگفت شنيدم از پدرم محمد بن على ميگفت شنيدم از پدرم على بن الحسين ميگفت شنيدم از پدرم حسين بن على ميگفت شنيدم از پدرم امير المؤمنين على بن ابى طالب ميگفت شنيدم از رسول خدا (ص) ميگفت شنيدم از جبرئيل ميگفت شنيدم از خداى عز و جل ميفرمايد لا إِلهَ إِلَّا اللَّهُ‏ دژ مستحکم‏ من است و هر كه در این دژ مستحکم ‏ من در آيد از عذابم در امان است چون راحله براه افتاد و گذشت فرياد كرد به ما كه با شروط آن و من هم از شروط آنم.^[1]

شیخ صدوق در شرح این حدیث می فرماید:

از شرط های لا إِلهَ إِلَّا اللهُ اقرار به این است که امام رضا(ع) از طرف خداوند بر بندگان، امامی است که اطاعت او واجب است.

توحیدی که از غیر راه خداوند یکتا و اولیای معصوم او پدید آید، توحیدی نادرست و ساخته اوهام باطل آدمی است و خداوند بزرگ نیز هرگز آن را نخواهد پذیرفت. شیخ سلیمان بلخی قندوزی یکی از عالمان اهل سنت از پیامبر اکرم(ص)، روایت می کند:

إِنَّ لا إِلهَ إِلَّا اللهُ شُرُوطاً وَ إِنِّی وَ ذُرِّیِّتِی مِنْ شُرُوطِها.[ ] همانا لا اله الا الله را شرط هایی است و من ذریه ام از شرط های آن هستیم.

رسول خدا(ص) به امیرالمؤمنین علی(ع) می فرماید:

ای علی، تو برادر، وارث، وصی، جانشین و خلیفه من در خاندان و امتم هستی؛ چه در زندگی و چه پس از مرگم. دوست دار تو، دوست دار من و دشمن تو، دشمن من است. ای علی، من و تو پدران این امتیم. یا علی، من و تو و امامان از فرزندان تو، سادات دنیا و فرمان روایان آخرتیم. هر کس ما را بشناسد، خداوند را شناخته است و هر کس ما را نشناسد، خداوند عزوجل را نشناخته است.[ ]

امام باقر(ع) نیز می فرماید: حُبُّنا إِیمانٌ وَ بُغْضُنا کُفْرٌ. [ ]همانا محبت ما، ایمان و دشمنی با ما کفر است.

حفص کناسی می گوید: از امام صادق(ع) پرسیدم: کمترین چیزی که بنده با وجود آن مؤمن به شمار می رود، چیست؟ فرمود: شهادت بدهد که معبودی جز خداوند متعال نیست و حضرت محمد(ص)، بنده و فرستاده اوست و به بندگی و طاعت و فرمان بری اقرار داشته است و امام زمان خود را بشناسد. آن گاه که اینها را انجام داد، مؤمن خواهد بود.[ ] امیرالمؤمنین علی(ع) نیز می فرماید: وَ الَّذِی فَلَقَ الْحَبَّهَ وَ بَرَأَ النَّسَمَهَ إِنَّهُ لَعَهِدَ النَّبِیُّ إِلَیَّ أَنَّهُ لا یُحِبُّکَ إِلّا مُؤْمِنٌ، وَ لا یُبْغِضُکَ إلّا مُنافِقٌ شِقِیُّ.[ ]قسم به آنکه دانه را شکافت و خلایق را بیافرید، رسول خدا(ص) با من عهد گذارد که دوست نمی دارد تو را جز مؤمن، دشمن نمی دارد تو را جز کافر شقی.^[2]

امامت(Imamate)(الإمامة)

امامت در لغت به معنای پیشوایی و رهبری است و امام، فرد یا چیزی است که به او اقتدا می‌شود.

شیعیان بر اساس آیات قرآن و روایات متعددی مانند حدیث ثقلین معتقدند پس از پایان نبوت، خداوند به واسطه امامانی که حافظ و بیان‌کننده دین هستند، آخرین دین را حفظ کرده است[^[3]] و در زمان مناسب، آخرین امام که زنده است و به صورت ناشناس زندگی می‌کند را مأمور می‌کند تا با حاکم کردن اسلام در سراسر جهان، بشر را به نهایت هدایت و کمال خود برساند.[^[4]]

الگوهای خداباوری

در «دین درمانی» کامل ترین الگوی خداباوری و پرهیز از خودمحوری در خانواده؛ اقتدا به امامان شیعه است که دارای 7 ویژگی منحصر به فردِ اثبات شده و غیر قابل انکار می باشندکه عبارتند از: 1- شهادت در راه خدا، 2- اطاعت محض از خدا ورسول و اولامر، 3- هدایت در صراط مستقیم، 4- طهارت از هر گونه پلیدی، 5- وراثت انبیاء، 6- سبقت در هر خیر و نیکی 7- عدالت در همه امور

آزمون های گام 13

گام 13/1- تجلی نشانه های خداباوری در خاندان پیامبر(ص) [8] درمقابل نشانه های خودمحوری

[1] ابن بابويه، محمد بن على، الأمالي (للصدوق) / ترجمه كمره‏اى ؛ متن ؛ ص235- تهران، چاپ: ششم، 1376ش.

[2] همان

[3] اَلْیوْمَ أَکمَلْتُ لَکمْ دینَکمْ وَ أَتْمَمْتُ عَلَیكُمْ نِعْمَتی وَ رَضیتُ لَكُمُ الْإِسْلامَ دیناً  (امروز دین شما را برایتان کامل و نعمت خود را بر شما تمام گردانیدم، و اسلام را برای شما [به عنوان] آیینی برگزیدم.) مائده/۳

[4] وَنُرِیدُ أَن نَّمُنَّ عَلَی الَّذِینَ اسْتُضْعِفُوا فِی الْأَرْضِ وَنَجْعَلَهُمْ أَئِمَّةً وَنَجْعَلَهُمُ الْوَارِثِینَ (قصص/۵) و ما اراده كرده‏ايم بر كسانى كه در زمين به ضعف و زبونى كشيده شدند، منّت گذاريم و آنان را پيشوايان و وارثان (روى زمين) قرار دهيم.^[4]

[5] بقره 195و آل عمران 134و 148 و مائده 13 و 93

[6] بقره 223

[7][7]

[8] با توجه به مضامین زیارت امین الله

دریافت فایل PDF:

خداباوری مبتنی بر اصل امامت در مقابل خودمحوری (گام13)